بررسی نقش سرمایه اجتماعی در توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی مطالعه موردی : محله استخر عینک رشت

به موازات رشد شهرنشینی در ایران، گسترش محلات فقیرنشین به ویژه سکونتگاههای غیررسمی از پدیده های فراگیر شهر معاصر بوده است. به لحاظ تاریخی جامعه ایرانی با ساختاری سنتی، در حالی وارد دوره معاصر شد که زمینه ها وتمهیدات لازم برای روبرو شدن با چالشهای نوین دنیای سرمایه داری را نداشت و در این میان نکته قابل توجه در زمینه ی مورد بحث، تثبیت بخش قابل توجهی از اسکانهای غیررسمی در سالهای اخیر است، با این وجود معدودی از این سکونتگاهها با گسست کالبدی از شهر، نوعی گسست اجتماعی و اقتصادی را نیز تجربه می کنند. پژوهش حاضر در صدد است که، به شناسایی راههای باز تولید سرمایه اجتماعی از قبیل شناسایی شبکه های اجتماعی، شیوه های اعتماد سازی، درگیرکردن ساکنان در انجام امور و افزایش آگاهی در بین ساکنان... در سکونتگاههای غیررسمی و در محله استخر عینک رشت پرداخته وراه حلهای علمی و واقع گرایانه برای افزایش کیفیت زندگی از طریق سرمایه اجتماعی در این نوع سکونتگاهها و در محله مورد مطالعه ارایه دهد. پرسشی که در پی پاسخ دادن به آن می باشیم، این است که: مولفه های اثرگذار بر باز تولید سرمایه اجتماعی کدامند وآیا می توان با تکیه بر سرمایه اجتماعی به توانمند سازی سکونتگاه های غیر رسمی موجود پرداخت؟در این راستا فرضیه اصلی که در پی اثبات آن در تحقیق پیش رو بر آمدیم از این قرار است که: بین سرمایه اجتماعی و توانمندسازی سکونت گاه های غیررسمی محله عینک رشت رابطه وجود دارد. این تحقیق به منظور دستیابی به اهداف خود و ماهیت آنچه که در پی شناخت و تحلیل آن است، یعنی سرمایه اجتماعی (دارایی های محله) رویکرد ژرفانگر و روش توصیفی- تحلیلی را بکار گرفته است. نوع تحقیق کاربردی می باشد و محدوده جغرافیایی پژوهش محله استخر عینک شهرستان رشت است. همچنین از روشهای کمی و کیفی و نرم افزارهای تحلیلی آماری مثل excel ، spss،... و نیز نرم افزارهای تولید نقشه نظیر arcgis استفاده شده است. راهبرد استفاده از سرمایه اجتماعی، برتوانمند سازی و بسیج تمامی امکانات بالقوه و منابع برای ایجاد بهبود مسکن جوامع فقیر تاکید دارد و به این گروه این فرصت را می دهد که شرایط خانه و محل زندگی خود را با توجه به الویت ها و نیاز های خود بهبود بخشند. در این راهبرد، دولت متعهد می گردد که تسهیلات مالی لازم را برای آنها فراهم کند این رهیافت که راهی برای حل مشکل فقر شهری است، با حمایت و تسهیل بخش عمومی و سازمانهای غیر دولتی و محلی، مشارکت فعال ساکنان را مد نظر دارد. واژگان کلیدی: سکونتگاههای غیررسمی، توانمندسازی، حاشیه نشینی شهری، سرمایه اجتماعی،رشت